|
Bir çoğumuz beslenirken neyi ne için yediğimizi bilmemekteyiz. Oysa ki, kendisine karşı sorumlu olduğumuz bedenimizin sağlıklı çalışmasını sağlayabilmek için aldığımız besinlerin bize olan faydalarını ya da zararlarını öğrenmek o kadar da zor bir uğraş değil.
Dengeli beslenme eşittir pahalı yiyecekler de demek değildir. Birçok ucuz yiyecek taşıdığı besin değeri açısından pahalı yiyeceklere eşdeğerdir.
Kalori
Dengeli beslenme aynı zamanda bedenin ısı düzenini koruması için de gereklidir. Aldığımız besinle "beden" dediğimiz bu mükemmel fabrikanın çalışabilmesi için enerjisi olurlar. Besinlerin enerji değeri "kalori" (~cal) ile ifade edilir. Bir kalorilik enerji bir litre suyun ısısının bir derece yükselebilmesi için gereken ısı miktarıdır.
Günlük iş düzenimizin ağırlığına ve de bedenimizin büyüklüğüne göre enerji ihtiyacımız değişir. Genellikle ağır işte çalışan yetişkin bir erkek günde yaklaşık 4500-5000 kaloriye ihtiyaç duyarken yetişkin bir kadın ise 3200-3500 arası kaloriye ihtiyaç duyar.
Aldığımız besinler ihtiyaç duyduğumuzdan fazla kalori içeriyor ise beden ihtiyaç fazlası kaloriyi yağa çevirerek depolar.
(Bakınız Kalori Tablosu)
Besin Türleri
Aldığımız besinleri "kimyasal özellikleri" açısından 6 gruba ayırabiliriz :
Karbonhidratlar
Bedenin enerji kaynağı olan karbonhidratlar.
1 gram karbonhidrat 4 kalori kazandırır.
Unlu mamuller, tatlılar, şekerler, baklagiller, patates, kuru meyveler, muz, elma karbonhidrat açısından zengin maddelerdir.
Yağlar
Karbonhidratlara kıyasla iki kat daha fazla enerji verirler.
Ayrıca yağda eriyen vitaminler için alınması gereklidir.
Geç sindirilir.
1 gram yağ 9 kalori kazandırır.
Genellikle bedenimiz günde 55-60 gram arasında yağa ihtiyaç duyar.
Unlu mamuller, tatlılar, şekerler, baklagiller, patates, kuru meyveler, muz, elma karbonhidrat açısından zengin besinlerdir.
Proteinler
Hücre içi yaşamın sürebilmesi için gereken maddeler proteinler sayesine sağlanır. Hem hayvansal hem de bitkisel besinlerde bulunur.
Ayrıca yağda eriyen vitaminler için alınması gereklidir.
Geç sindirilir.
1 gram protein 4 kalori kazandırır.
Süt ve süt ürünleri, et, yumurta, baklagiller, kuruyemişler, ekmek ve tahıllar protein açısından zengin besinlerdir.
Vitaminler
Bedenin kimyasal düzenin devamı için gerekli olan vitaminler miligram ve mikrogram ile ölçülür.
(Bakınız Vitaminler)
Madensel Maddeler
Kalsiyum, demir, iyot gibi madensel maddeler bedenimizin düzgün çalışabilmesi ve işlevlerini sağlıklı bir şekilde yerine getirebilmesi için mutlaka yeterli miktarda alınmalıdır.
Su
Bedenimizin % 65'inin sudan oluştuğu dikkate alınacak olursa beden ısısının ayarlanmasından beden dengesinin sağlıklı bir şekilde korunmasına kadar bir çok açıdan su beslenmede vazgeçilmezdir
|
